VANA ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

KÜRESEL VANALAR

Küresel Vanalar , parçacıklar içeren herhangi bir sıvıda dahi tam açık veya tam kapalı olarak çalışması için tasarlanmıştır. Küresel vanalar; bir milin ucuna yerleştirilmiş ortasında bir veya birden fazla delik olan, çoğunlukla elastomer (İhtiyaca göre metal de olabilir) iki conta arasında dengelenmiş bir kürenin, akışkan geçiş delik ekseni üzerinde 90º döndürülmesi ve deliğin (deliklerin) geçişe açık veya kapalı konuma getirilmesi ile akışkan geçişini kesip, açarak görevlerini yerine getirirler.Küresel vanalar, hızlı, açılır ve kapanır, basınç kaybı düşüktür ve arıza olasılığı azdır. Teflon conta gelişmesiyle birlikte, küresel vanalar popülaritesi de artmıştır. Küresel vananın hızlı açılıp kapanması sıvıda çekiç etkisine neden olabilir.Hassas akış kontrolü için uygun değillerdir.

Küresel vanalar, açma kapama mekanizması küre şeklinde olan ve küreye genellikle soket geçmeli olarak monte edilen milin çeyrek dönüşlü hareketi ile operasyon sağlayan vanalardır.

Gövde tipi tek, iki ya da üç parçalı olabilen küresel vanalar flanşlı, kaynaklı ya da dişli bağlantı olarak üretilmektedir. Küresel vanalarda küreyi yataklayan contalar genellikle PTFE Teflon malzemeden üretilmektedir. Ayrıca, zorlu prosesler için tasarlanmış ve metal metale sızdırmazlığı sağlayan küresel vanalar da mevcuttur.

Küreselvanalar proseslerde genellikle on-off şeklinde kullanılırlar ve oransal kontrol karakteristiği düşük olan vanalardır.

Küresel vanalar yaygın olarak pirinç, sfero döküm, karbon çelik ve paslanmaz çelik malzemeden üretilmektedir. Fakat, proses ve akışkan gereksinimlerine göre 316L, 904L, Monel, Titanyum gibi özel malzemelerden de küresel vana üretimi yapılabilmektedir.

PTFE ya da PFA Teflon kaplı küresel vanalar ise genellikle korozif etkisi yüksek olan asit türevlerinde ve korozif gazlarda kullanılmaktadır.

Küresel vanaların iç tasarımı ise tam geçişli (full bore) ve daralan (reduced bore) tipte olabilmektedir. Tam geçişli küresel vanalar basınç düşümünün en az olduğu vana tiplerinden birisidir.

Çeyrek dönüşlü operasyonu sağlayan tüm manuel kumandalar, dişli kutuları, pnömatik, elektrikli ve hidrolik aktüatörler küresel vanalar üzerine uygun ara-parçalar kullanılarak monte edilebilmektedir.

KELEBEK VANALAR

Kelebek vanalar, küresel vanalar gibi, 1/4 dönüş ile çalışır. Bunlar genellikle bulamaçlar dahil olmak üzere, büyük gaz veya sıvılar  için kullanılır, ancak bir süre için kısma amacı ile kullanılmamalıdır. Flanşlı gate ve küresel vanaya göre daha kompaktır.

Kelebek vanalar; merkezinden veya eksantrik olarak yataklanmış düz bir diskin, akışkan geçiş deliği ortasında 90º döndürülmesi ile akışkan geçişini kesip, açarak görevlerini yerine getirirler. Hassas akış kontrolü için uygun değillerdir. Kontrol için kullanılmaları gerektiğinde; klapenin ancak 15º ile 75º arasında hareket sahasında kontrol mümkündür.